Abstract


COVID-19 İLE İLGİLİ KOMPLO TEORİLERİNİN İNCELENMESİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ

Bu araştırmanın amacı COVID-19 ile ilişkili komplo teorilerini saptamayı amaçlayan bir ölçme aracı geliştirmek; bu ölçme aracını kullanarak komplo teorilerinin yaygınlığını belirlemek; katılımcıların komplo teorilerine inanma eğilimlerinin cinsiyet, eğitim düzeyi, gibi demografik değişkenler ve katılımcıların kayıp yaşantılarına (tanıdığın ölümü ve ekonomik kayıp) göre farklılaşıp farklılaşmadığının incelemektir. Araştırma betimsel bir araştırmadır. Araştırmada üç farklı çalışma grubu ve toplam 1109 kişiden veri toplanmıştır. Yapılan analizler geliştirilen ölçme aracının geçerli ve güvenir bir araç olduğunu ortaya koymuştur. Bulgular katılımcıların %71’inin COVID-19’a yönelik en az bir komplo teorisine inandığını, komplo teorilerine inanma eğilimlerinin düşük eğitim düzeyine sahip olan, gelir kaybı yaşayan ve orta düzey gelir sahibi olan gruplarda anlamlı düzeyde daha yüksek olduğunu göstermiştir. Buna karşın katılımcıların cinsiyetlerine ve bir yakınını COVID-19’dan dolayı kaybetme durumuna göre komplo teorilerine inanma düzeyleri anlamlı farklılık göstermemektedir.  Komplo teorilerinin olası toplumsal sonuçları ve özellikle de genel sağlık ve ruh sağlığı ile ilgili olanların olumsuz etkileri dikkate alındığında, bu teorilerin kontrolsüzce yayılmasının önüne geçilmesi gerektiği açıktır. Bu araştırmanın sonuçları da müdahale ya da önleyici çalışmaların yapılacağı hedef kitleyi ortaya koyması açısından yapılacak çalışmalara katkı sunduğu düşünülmektedir.



Keywords

Covid-19, komplo teorileri, ölçek geliştirme





References