Visuals are among the most important elements of history textbooks. Within the framework of new approaches in history teaching and gender studies, the visuals in the history textbooks are also expected to represent women and shed light on their historical roles. In this study which was conducted with a qualitative approach and document analysis method, the visual images of women in the 10th grade history textbook published in the 2022-2023 academic year were analyzed. Content and semiotic methods were used to conduct this analysis. Findings demonstrate that the 10th grade history textbook contains 210 visuals in total and the rate of visuals which include women is quite low compared to ones with men images. 61.90 percent of the visuals are related to men. The visuals of women have a rate of 16.4 percent in the textbook. However, in most of the visuals, female figures are not recognizable and they do not directly provide information about women’s experiences. Only 2 of women’s visuals include a single woman figure and they have strong relationship with the subject texts. The other women’s visuals mainly to decorate the textbook. Through visuals, it is possible to get the images of women as oppressed, nomad, soldier, warrior, social individual, queen, tyrant, Muslim, non-Muslim, culture bearer, neighborhood dweller and patriot. However, it is not easy for students to notice women in the visuals and obtain relevant information about them. The findings of the study reveal that the visuals in the 10th grade history textbook are not used with the concern of including women's history and experiences. Visuals should be used as means to develop historical thinking skills instead of mere decoration for textbooks. Students should be enabled to access information about women's history through visuals and to construct beneficial information on their own. Further research should be conducted on the integration of women's history into history textbooks and the functional use of images related to women.

Women's history, gender, textbook, history textbook, visuals of women

Görseller, tarih ders kitaplarının en önemli unsurları arasındadır. Tarih öğretimindeki yeni yaklaşımlar ve toplumsal cinsiyet çalışmaları çerçevesinde tarih ders kitabındaki görsellerin, kadınları temsil etmesi ve tarihsel rollerine ışık tutması beklenmektedir. Nitel bir yaklaşım ve doküman analizi yöntemiyle gerçekleştirilen bu çalışmada, 2022-2023 eğitim-öğretim yılında kullanılan 10. sınıf tarih ders kitabında yer alan kadın görselleri incelenmiştir. Ders kitabını analiz etmek için içerik ve göstergebilimsel analiz kullanılmıştır. Çalışmanın bulgularına göre, 10. sınıf tarih ders kitabında toplam 210 görsel yer almaktadır ve kadın görsellerinin oranı erkek görsellerine kıyasla oldukça düşüktür. Görsellerin yüzde 61,90'ı erkeklerle ilgilidir. Kadın görselleri ise ders kitabında yüzde 16,4'lük bir orana sahiptir. Ancak görsellerin çoğunda kadın figürleri tanınmamakta ve doğrudan kadın deneyimlerine ilişkin bilgi vermemektedir. Kadın görsellerinin sadece 2'sinde tek bir kadın figürü yer almaktadır ve bu iki görselin konu metinleriyle güçlü bir ilişkisi vardır. Diğer kadın görselleri çoğunlukla ders kitabını süslemektedir. Görseller aracılığıyla ezilen, göçebe, asker, savaşçı, sosyal birey, kraliçe, tiran, Müslüman, gayrimüslim, kültür taşıyıcısı, mahalleli ve vatansever kadın imgelerine ulaşmak mümkündür. Ancak öğrencilerin görsellerdeki kadın imgelerini fark etmeleri ve kadınlarla ilgili bilgi edinmeleri hiç kolay değildir. Araştırmanın bulguları, 10. sınıf tarih ders kitaplarındaki görsellerin kadın tarihi ve deneyimlerine yer verme kaygısıyla kullanılmadığını ortaya koymaktadır. Görseller ders kitaplarını süslemenin dışında tarihsel düşünme becerilerini geliştirecek şekilde kullanılmalıdır. Öğrencilerin görseller aracılığıyla kadın tarihine ilişkin bilgiye ulaşmaları ve bilgiyi kendilerinin yapılandırmaları sağlanmalıdır. Kadın tarihinin tarih ders kitaplarına entegrasyonu ve kadın görsellerinin işlevsel kullanımı konusunda daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır.

Kadın tarihi, toplumsal cinsiyet, ders kitabı, tarih ders kitabı, kadın görselleri